|
|
|
|
Parys Parys (Paaris). Pocz±tkowo by³y tu dobra rycerskie. Wie¶ za³o¿ono w roku 1370 na prawie che³miñskim. Obszar wynosi³ 64 w³ók, z których sze¶æ przeznaczono dla so³tysa, a cztery na uposa¿enie ko¶cio³a. Osadnicy p³acili pó³ grzywny i dwie kury z w³óki. We wsi by³y dwie karczmy; w³a¶ciciel jednej z nich p³aci³ czynsz w wysoko¶ci trzech, a posiadacz drugiej – dwu grzywien. W roku 1465 wielki mistrz krzy¿acki Ludwik von Erlichshausen odda³ Parys w zastaw braciom Anzelmowi i Hansonowi Tettavom. W 1817 roku wie¶ prezentowa³a siê bogato – mia³a ju¿ 38 domów i 288 mieszkañców. Woja¿uj±cy w tym czasie po tych terenach Julian Ursyn Niemcewicz odnotowa³ potem w Podró¿ach historycznych po ziemiach polskich miêdzy rokiem 1811 a 1829 odbytych interesuj±c± ciekawostkê: „W ma³ym miasteczku Paaris uderzony by³em mnóstwem gniazd bocianich; na czterech stykaj±cych siê z sob± domach i jednej wie¿y ko¶cielnej znalaz³em ich dziesiêæ, ju¿ z dobrze podros³ym potomstwem”. Oko³o1900 r. zbudowano tu dwuklasow± szko³ê. W 1913 r. istnia³o 7 gospodarstw ch³opskich oraz 2 wiêksze, okre¶lane jako maj±tki –180 i 162 ha. Spo¶ród rzemie¶lników wymienia siê kowala, ko³odzieja, stolarza i szewca.W 1922 r. istnia³y, oprócz zwyk³ych gospodarstw, 4 maj±tki, licz±ce 135, 162, 231 i 320 ha. W 1928 r. wie¶ liczy³a 534 mieszkañców. Na po³udniowy wschód od wsi, przy niewielkim strumieniu, w II po³owie XIX za³o¿ono maleñki folwark Parysek (Paarishof), który liczy³ 85 ha i w 1889 r. nale¿a³ do Heina. Nastêpnym w³a¶cicielem (do 1945 r.) by³ Wiktor Niemierski. Wed³ug spisu z 17 maja 1939 roku Parys liczy³ 495 mieszkañców. W 1973 roku do so³ectwa Parys, gmina Korsze, nale¿a³y dwie miejscowo¶ci. W 1970 roku mieszka³o w Parysie 236 osób. Dzia³a³y w tym¿e roku czteroklasowa szko³a podstawowa, przedszkole (10 dzieci) oraz biblioteka. Ko¶ció³ gruntownie odnowiono w roku 1599 nadaj±c mu ornamentacjê barokow±. Kolejnej przebudowy dokonano w roku 1703; z tego okresu pochodzi ca³a wschodnia fasada barokowa i o³tarz g³ówny. Zwraca uwagê mosiê¿ny dzwon z 1605 roku, odlany przez Marcusa Ulmana z Królewca. W okresie reformacji przychodzili tu modliæ siê ewangelicy. Po II wojnie ¶wiatowej jak wiele ko¶cio³ów – zosta³ zamkniêty. Zwi±zane to by³o z ma³± liczb± ludno¶ci w okolicy i brakiem ksiê¿y. Mieszkañcy Parysa przyje¿d¿ali do ko¶cio³a w Korszach. Dopiero po wielu latach ksiê¿a z Korsz zaczêli odprawiaæ Msze ¦w. w Parysie. Czas jednak nie sta³ w miejscu. Ko¶ció³ wymaga³ remontu. Dach i sufit by³y spróchnia³e co grozi³o zawaleniem. Wie¿a ko¶cielna odstawa³a od pozosta³ej czê¶ci. Po zrobieniu nawet pobie¿nych oglêdzin wynika³o, ¿e koszt remontu bêdzie ogromny. Jednak Ks. Proboszcz Janusz Budyn zdecydowa³ siê go przeprowadziæ. Z pomoc± przysz³a Rada Miasta i Gminy oraz Burmistrz. Remont rozpoczêto w 1995 roku. Zosta³ wymieniony ca³y dach, a wie¿a zabezpieczona przed dalszym przechy³em. Równie¿ w ¶rodku ko¶ció³ zosta³ gruntownie odremontowany (m.in. zrobiono nowy drewniany sufit). ¬ród³a: 1). „Kêtrzyn z dziejów miasta i okolic”; wyd. Pojezierze; Olsztyn 1978r. 2). „Kêtrzyn z dziejów miasta i powiatu”; Zofia Licharewa; wyd. Pojezierze; Olsztyn 1962r. 2). Kronika Parafii Podwy¿szenia Krzy¿a ¦wiêtego w Korszach. GALERIA:
|
|