OGŁOSZENIA                           KSIĘGA GOŚCI                            FORUM                           CZAT ()

 

Strona Główna 

HISTORIA

Historia Miasta
Historia Gminy 
Zabytki                
Członkowie AK


GEOGRAFIA

Położenie i przyroda


DEMOGRAFIA

Ludność


WŁADZE 

Władze Miasta
Rada Miejska


OŚWIATA

ZS w Korszach
Przedszkole


KULTURA

Biblioteka
Dom Kultury


PARAFIE

Rzymsko-katolicka
Prawosławna


ŚWIETLICE

Świetlica Caritas


STOW.

Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom...


SPORT

MKS Korsze


GALERIE

Korsze wczoraj
Korsze dzisiaj


ROZKŁAD JAZDY

PKP
PKS


AUTORZY

Kontakt


STRONY WWW

Linki

 

Witaj na Nieoficjalnej Stronie Miasta i Gminy Korsze!!!

KORSZE - PRAWDA I LEGENDA

W 1978 roku nakładem olsztyńskiej oficyny wydawniczej Pojezierze pojawiła się na półkach księgarskich pozycja „Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic” przygotowana przez zespół redakcyjny pod przewodnictwem A. Wakara. Na stronach 194 – 196 tej monografii jest informacja o Korszach. Autorzy podają, że wg legendy nazwa dawnego majątku rycerskiego wiąże się z pruskim bożkiem urodzaju Kurszem. I dalej, że w XV w. dobra te posiadał szlachcic pruski z rodu Spyraw, imieniem Marcin. W roku 1817 szlachecki majątek należący do rodu zu Romsdorf liczył 15 domów i 114 mieszkańców.

Powyższe informacje zawarte a tej monografii stały się następnie obowiązujące dla wszystkich, którzy interesują się historią tego terenu. W świetle najnowszych badań okazuje się, że nie wszystkie te informacje są prawdziwe. Weryfikacji dokonali członkowie zespołu roboczego przygotowującego do druku nową monografię powiatu kętrzyńskiego w oparciu o źródła polskie i niemieckie. Olsztyński historyk dr Jerzy Sikorski oraz niżej podpisany, jako członkowie tegoż zespołu, w oparciu o źródła i na podstawie materiałów archiwalnych stwierdzili, że brak jest wiadomości o istnieniu właściciela Korsz o nazwisku Marcin Spyraw. Ale najważniejsza sprawa to pochodzenie nazwy miejscowości.

Było to pierwotnie jedno z licznych pruskich dóbr służebnych jakie Zakon Krzyżacki zakładał w XIV w. wokół zamków, w tym przypadku wokół zamku w Sątocznie (ostatnie badania archeologiczne zamku przeprowadzone w 2002r. przez prof. L. Kajzera pozwalają datować budowę zamku na rok 1326). Właściciele dóbr mieli obowiązek wystawiania pocztów zbrojnych i pełnienia służby na każde wezwanie Zakonu. W 1341r., a więc w okresie, gdy zbudowano już zamek w Sątocznie, mowa jest o pruskim polu osadniczym Cohorsen. Stąd wywodzi się nazwa osady, która w języku pruskim brzmiała Karsens albo Kors, co w pokrewnym języku litewskim znaczy „orzech laskowy”. Znaczyć to może, że tereny dzisiejszych Korsz obfitowały w lasy leszczynowe, co byłoby rzeczą naturalną w przypadku podmokłych okolic.

Mało prawdopodobny jest wywód nazwy od pruskiego bożka urodzaju Kurche. Tym bardziej, że rycerze zakonni realizowali na tych terenach misję chrześcijańską. Trudno więc ich byłoby posądzać o to, aby uwiecznili imię pogańskiego bożka w nazwie miejscowości. Analizując pochodzenie innych miejscowości tego terenu można przyjąć, że nazwy pochodziły albo od nazwiska zasadźcy, czyli pierwszego lokatora albo od charakterystycznego elementu krajobrazu, z dodatkiem pruskiego członu –lauks (pole) lub –kaimis (wieś). Do 1410r., czyli do bitwy pod Grunwaldem, właścicielami Korsz byli Prusowie. Po tej bitwie, która zadała ogromne straty tutejszemu rycerstwu, majątek wrócił do rąk Zakonu jako pusty (kroniki podają, że w bitwie polegli wszyscy z tego majątku). Powtórnie został nadany w 1418r. rycerzowi von Königsegg przybyłemu z Frankonii (dzisiaj to tereny środkowego Renu w Niemczech). Ród ten posiadał później na terenie Prus liczne majątki, a jego przedstawicieli spotyka się w gronie radców państwa zakonnego, czy następnie księstwa pruskiego, a nawet Królestwa Polskiego (np. w 1673r. Fabian Otton von Königsegg, pułkownik wojska polskiego). Najstarszy datowany dokument pochodzi z 1448r. potwierdzający nadanie majątku Corsen rodzinie Königsegg i przyjęty jest jako data założenia miejscowości. Przez prawie 300 lat majątek ten należał do tej rodziny. Na początku XVIII w. ród ten wygasł. Następnie majątek uzyskał od króla pruskiego w dowód zasług w wojnie 7-letniej podporucznik de Fresin, przedstawiciel szlachty belgijskiej (z czasem przyrostek „de” rodzina zamieniła na „von”). Fresin skupował okoliczne majątki – Podlechy, Studzieniec, Słępy, Piaskowiec i Romankowo koło Sępopola dokąd przeniósł swą rezydencję. A zatem Korsze i w/w majątki należały do jednego właściciela dóbr w Romankowie, która to miejscowość do 1945r. nosiła nazwę Romsdorf. W wydanym w 1820r. w Królewcu przez S.G.Walda opracowaniu „Topograficzny przegląd okręgów administracyjnych Królestwa Pruskiego”, pod nazwą Korschen podano ilość domów (20) i mieszkańców (114) z adnotacją, że należały do Romankowa (zu Romsdorf). Zatem autorzy monografii z 1978r. błędnie zinterpretowali zapisy w w/w pozycji S.G.Walda.

Majątek ziemski Korsze był w posiadaniu rodziny von Fresin do 1918r., a ostatni jej przedstawiciel Georg (Jerzy) von Fresin przekazał większość terenów dla rozwijającego się węzła kolejowego, zachowując sobie niewielką część do 1945r.( dzisiaj tereny gospodarstwa przy ul. Kościuszki za szkołą). Wdzięczni mieszkańcy Korsz nazwali jego imieniem ulicę łączącą centrum Korsz z majątkiem (ul. Jerzego – Georgstrasse, obecnie ul. Kościuszki).

 

Opracował: Tadeusz Korowaj

    

 

POWRÓT